De maandelijkse column van Tami.
Een week geleden vonden in Suriname de verkiezingen plaats, een gebeurtenis van historisch belang, want het grootste deel van de bevolking was de corruptie van de NDP regering onder Bouterse spuugzat.
Een ongekend wanbeleid waarbij tientallen miljoenen verduisterd blijken en het land in diepe economische problemen is geraakt.
Toch kon Bouterse lange tijd rekenen op veel aanhangers, door de rol van Vader des Vaderlands die hij met verve wist te spelen. Beledigen van de president was strafbaar gesteld en door de militaire terreur en censuur uit de jaren ‘80 leek de pers lamgeslagen. Critici in Suriname uitten hun bezwaren op uiterst cryptische wijze, waarbij alleen insiders konden weten wat er precies bedoeld werd. Demonstreren werd ook jarenlang als een hachelijke zaak beschouwd.
Het keerpunt kwam in november 2019, toen 3 moedige vrouwelijke rechters na een jarenlang lopend proces, Bouterse schuldig bevonden aan de decembermoorden uit 1982. Het was alsof het volk opleefde en kritisch geluid eindelijk onomwonden kon worden geuit.
Kort hierna werd bekend dat van de Centrale Bank miljoenen op onverklaarbare wijze verdwenen waren en de bankdirecteur liet zich ontvallen dat de president daarbij betrokken was.
Jongeren namen het voortouw, waaronder Curtis Hofwijks, de jongeman die in 2015 in zijn eentje vreedzaam was begonnen te protesteren, zwaaiend met een Surinaamse vlag, tegen het wanbeleid van Bouterse. En hiermee uiteindelijk een mensenmassa op de been wist te krijgen.
En Stephano Biervliet, die in februari van dit jaar een grote demonstratie organiseerde, waarbij 7000 mensen openlijk tegen het regeringsbeleid demonstreerden. Een mijlpaal, want iedereen die de jaren ‘80 in Suriname heeft meegemaakt, weet dat daar moed voor nodig is. Surinamers in Nederland, die zich nog goed de militaire repressailles bij demonstraties konden herinneren, waren tot tranen toe geroerd.
Nu waren de verkiezingen voor Bouterse van levensbelang, want als hij niet weer tot president gekozen zou worden, zou hij zijn diplomatieke onschendbaarheid verliezen en de veroordeling tot gevangenisstraf zou uitgevoerd kunnen worden.
Er werd door de bevolking reikhalzend naar de verkiezingen uitgekeken en gehoopt dat de Coronacrisis geen roet in het eten zou gooien. Gelukkig werd Corona goed onder de duim gehouden, er waren weinig besmettingen en één sterfgeval. Gevreesd werd dat Bouterse de Coronacrisis zou aangrijpen om de verkiezingen voor onbepaalde tijd uit te stellen. Maar Bouterse had, ondanks de corruptieschandalen van zijn regering, kennelijk genoeg vertrouwen dat hij weer opnieuw gekozen zou worden, hij was immers al tien jaar president.
Op 25 mei was het dan zover; om de regering Bouterse weg te stemmen was gepropageerd om ‘slim te stemmen’, dus strategisch op de grootste tegenpartij, ook al had je liever een andere partij gewild. Velen gaven gehoor aan deze tactiek en met succes: aan het eind van de dag leek Bouterse al verslagen.
Maar nu begonnen de vreemde gebeurtenissen. In alle voorgaande verkiezingen was het stemmen tellen al na anderhalve dag afgerond. Nu echter, bijna een week later, is men nog steeds bezig, waarvoor allerlei redenen zijn opgegeven: van Coronamaatregelen tot aan vermoeidheid van de tellers, van de avondklok lockdown tot aan niet-ingeleverde stemresultaten en zelfs de verdwijning van drie commissarissen van stembureaus, mét hun stemrapporten.
Al meteen de eerste avond, nog van de verkiezingsdag zelf, toen besloten werd de dozen met stembriefjes naar een sporthal te vervoeren, ontstond beroering. De kans dat er gefraudeerd zou worden met de telling, was groot.
De eerder genoemde Stephano Biervliet, inmiddels samen met Curtis Hofwijks in de nieuwe politieke partij PRO verenigd, besloot in de Anthony Nesty Sporthal de wacht te houden. Met een camera voor live-stream, en zijn hangmat om te kunnen rusten, overnachtte hij op de tribunes van de sporthal. Via facebook hield hij het publiek op de hoogte. Ook andere politieke partijen en journalisten vatten post op de tribune om de telling en de dozen met stemresultaten in de gaten te houden.
Gesteund door de sociale media ontstond een nieuwe stem, die van kritische jeugd. Priscilla Dawsa, een jonge vlogster van de partij ABOP volgde de telling in de sporthal ook met een live-stream en viel op door haar kritische commentaren en haar goede humeur.
Er is een nieuwe generatie jongeren opgestaan die zich niet langer laat verblinden door het charisma waarmee Bouterse voorheen de jeugd aan zich wist te binden. Een generatie die opgroeide zonder te weten wat er zich in de militaire jaren had afgespeeld, omdat er censuur op de kranten en het journaal was, intimidatie en angst om zich uit te spreken. Geschiedenisboeken op school vertelden in gekuiste vorm over de militaire gebeurtenissen en Bouterse werd in de media verheerlijkt. Vooral de televisie toonde dagelijks urenlange programma’s die een soort ‘brainwash’ moesten bewerkstelligen.
Dat er toch jongeren opgroeiden met een kritische blik en een open, onbevreesde houding, mag een wonder heten.
Nog steeds is de telling niet afgerond. Bouterse vroeg al om hertelling, wat door respectievelijk een jurist, een staatkundige en de voorzitter van het Onafhankelijk Kiesbureau werd afgewezen. De jongeren waken in de sporthal en houden de tellers en de dozen met stemformulieren in de gaten. Hun gedrevenheid is aanstekelijk.
Ik volg samen met vele andere Surinamers in Suriname en Nederland de gebeurtenissen via internet en heb slapeloze nachten over de afloop.
Intussen hebben de tegenstanders van Bouterse niet gedraald. Zodra bekend was dat de NDP van Bouterse door stemmenachterstand niet meer kon winnen, bundelde de winnende partij VHP zich met de kleinere partijen voor een samenwerking. Ministeries en presidentschap zijn al verdeeld.
Het is jammer dat de nieuwste partijen van de bevlogen jongeren nog niet genoeg stemmen hebben kunnen krijgen om zelf te gaan regeren, maar hun kritische houding zal van belang zijn om de oude politieke partijen op het goede spoor te houden.
Nu bijna een week na de verkiezingen is het tellen nog steeds niet afgelopen en er gaan talloze grappen op facebook rond, zoals die van de NDP’er die zegt pas te stoppen met tellen als Bouterse gewonnen heeft. De uitslag van de telling is echter al voor 99,5 % rond.
Nu is vanwege een Coronageval de sporthal gesloten, er mag niemand meer in, de telling is gestopt. Bouterse komt binnenkort met een verklaring over Coronamaatregelen.
Tami
